“Step out of the history that is holding you back. Step into the new story you are willing to create.”
– Oprah Winfrey-
SYSTEMISCH WERKEN EN OPSTELLINGEN
Als mens zijn we onderdeel van meerdere systemen. Je bent bijvoorbeeld werknemer binnen een organisatie, lid van een vriendenclub of vrijwilliger bij een vrijwilligersorganisatie. Het eerste en allerbelangrijkste systeem waar je onderdeel van bent, is je familiesysteem. Je bent gevormd door je opvoeding en door wat je ouders en voorouders en nog verder terug uit je familiegeschiedenis hebben meegemaakt en onbewust aan jou hebben doorgegeven.
Een familieopstelling is een ruimtelijke weergave van een familiesysteem. Het doel vaneen opstelling is om symptomen en onbewuste dynamieken inzichtelijk te krijgen.
INDIVIDUELE OPSTELLING
In individuele (familie) opstellingen werken we met een tafelopstelling (poppetjes of voorwerpen) of met grondankers (voorwerpen op de grond). Deze voorwerpen staan voor de verschillende leden van een systeem (familie, collega’s, vrienden etc.) of voor bepaalde thema’s zoals bijvoorbeeld angst, verlangen, belemmering, hulpbron, missie en emoties. Tijdens een opstelling met grondankers zal ik je vragen op verschillende posities binnen de opstelling plaats te nemen. Dit om te ervaren hoe de afzonderlijke posities in de opstelling voelen en zich tot elkaar verhouden.
“Owning our story can be hard but not nearly as difficult as spending our lives running from it.”
– Brené Brown –
deze vinden plaats op een dag- of dagdeel en in samenwerking met een collega opsteller.
Een familieopstelling is een ruimtelijke weergave van een familiesysteem. Het doel vaneen opstelling is om symptomen en onbewuste dynamieken inzichtelijk te krijgen.
De opstelling start met een heel kort gesprek over het thema van de vraaginbrenger, waarna de begeleider de vraaginbrenger zal uitnodigen mensen te kiezen die voor de betrokkenen bij het thema/ systeem relevant zijn en representant willen zijn. Dit kunnen bijvoorbeeld familieleden, collega’s, teamleden etc. zijn.. Deze representanten krijgen of nemen een plek in de ruimte en de opstelling komt tot leven doordat de representanten informatie verschaffen over gevoelens en gedachten en de eventuele drang om te bewegen. Vaak vraagt de vraagsteller ook iemand om zichzelf te representeren, waardoor hij of zij de opstelling vanaf de zijlijn kan aanschouwen. De vraagsteller wordt op enig moment wel zelf in de opstelling ingebracht.
Er zijn volgens Bart Hellinger, grondlegger van systemisch werken, drie basisprincipes binnen systemen werkzaam: binding, volgorde, geven & nemen. Binding, iedereen heeft recht op een plek in het systeem. Volgorde, alle plekken staan in een rangorde ten opzichte van elkaar. Geven en nemen dienen evenredig in balans te zijn.
De rode draad in het familiesysteem vormt de binding met het systeem van herkomst. De binding is de band met de ouders, grootouders en nog veel verder terug. Als door welke omstandigheden dan ook één van de basisprincipes binnen het familiesysteem of in de context van werk verstoord raakt, ontstaan er dynamieken. Vanuit deze dynamieken wordt een nieuw evenwicht binnen het systeem nagestreefd waardoor de huidige situatie blijft bestaan.
Dynamieken kunnen bijvoorbeeld zijn: iets dragen voor een ander binnen het systeem, iemand volgen die binnen het systeem is buitengesloten of niet erkend is, iemand gaat van zijn/ haar plaats. Vanuit deze dynamieken ontstaan symptomen waarmee we in het nu, het dagelijkse leven worden geconfronteerd. Symptomen die we kunnen ervaren zijn bijvoorbeeld: onzekerheid, niet weten wat je wilt, doelen niet halen, angstig zijn, onrust ervaren, extreem verantwoordelijkheidsgevoel, gebrek aan leiderschap, vage onduidelijke lichamelijke klachten.
Vanuit symptomen op het persoonlijk vlak wordt de onderliggende dynamiek in het systeem zichtbaar. Door herkenning van de dynamiek is verandering mogelijk, waardoor de energie weer kan stromen. Mensen komen weer in hun kracht en het systeem kan herstellen door een gezonde plek voor alle leden te vinden.
De representanten nemen veelal intuïtief een plek in de ruimte in. Het kan zijn, dat ze van alles gaan voelen. Soms is er de behoefte om andere representanten aan te kijken of naar een andere plek te bewegen. Dit geheel is géén toneelspel of rol die we spelen; de representanten varen volledig op wat zij op dat moment voelen. Hoe valt dat te verklaren? Niet! Een (familie) opstelling valt niet rationeel te verklaren. Een opstelling valt ‘slechts’ te ervaren. Het is dus niet duidelijk hoe het werkt. Maar wat wel duidelijk is, is dat het werkt.
Nadat een (familie) opstelling is afgerond, kan de opstelling nog dagen of weken doorwerken. Een opstelling leidt tot meer inzicht in het systeem. Vraagstellers valt dikwijls op dat ze ander gedrag vertonen dan voor de opstelling. Hierdoor verandert er ook wat in het systeem in het hier en nu.
